وظایف مهندسان ناظر معماری چیست؟

طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی تهران

طراحی و ساخت ویلا بنا سازان هامرز

مهندس مجری ذیصلاح

به گزارش مهندسان شهر به نقل از اخبار ساختمان:

 در پروژه های چهار ناظره، شرح خدمات نظارت معماری را درسه مرحله می توان دسته بندی كرد كه به اختصار به شرح آن می پردازیم.

مرحله اول: قبل ازعملیات اجرایی ساختمان

قبل از انتخاب كار ارجاعی: مهندس ناظربا اطلاع یافتن از كار ارجاع شده به خود از طریق سامانه خدمات مهندسی و یا پیامك، باید پس از مراجعه به كارتابل خود و مشاهده مشخصات ملك و دریافت اطلاعات مالك، اقدامات اولیه زیر را انجام دهد:

* تماس با مالك و ناظر هماهنگ كننده و ملاقات با آنها در محل پروژه.
* ارزیابی محل پروژه.
* تایید كار ارجاع شده در صورت تمایل.

توصیه: لطفا با توجه به سابقه كاری و بنیه علمی خود، همچنین با توجه به ارزیابی شما از روحیات مالك/سازنده/مجری، نسبت به انتخاب كارهای ارجاع شده دقت فرمایید.

بعد از انتخاب كار ارجاعی: ناظر پس از انتخاب كار از طریق سامانه خدمات مهندسی، باید اقدامات زیر را كه شامل بررسی ها و هماهنگی های مقدماتی است، به شرح زیر انجام دهد:

* کلیه مهندسان ناظر هر پروژه از جمله ناظر معماری موظفند هماهنگی لازم را با مهندس ناظر هماهنگ كننده در تمام امور به طور مستمر به عمل آورند و با اطلاع وی با سایر ناظران همفكری، مذاكره، همكاری و ارتباط پیوسته داشته باشند.
* دریافت یك نسخه اصل از نقشه های معماری ممهور به مهر طراح و دفتر خدمات الكترونیك، از ناظر هماهنگ كننده/مالك/سازنده/مجری پروژه الزامی است.
* ناظر معماری باید قبل از شروع عملیات اجرایی به اتفاق سایر ناظرین از محل پروژه بازدید كند و علاوه بر موارد كلی (بررسی موقعیت ملك، همجواری ها، تاسیسات ملك و تاسیسات شهری مجاور و…به اتفاق سایر مهندسین) به بررسی موارد تخصصی معماری از جمله كنترل رعایت ضوابط مندرج در پروانه ساختمان و نقشه ها شامل محل استقرار ساختمان، سطح اشغال ساختمان، فاصله تا ساختمان ها و املاك مجاور، مقدار عقب نشینی ها از معبر، حد اصلاحی ، بر و كف و… بپردازد.
* بررسی كامل نقشه های مصوب، به منظور رفع ابهام و انطباق نقشه های معماری
* سایر نقشه ها، در حضور ناظر هماهنگ كننده، سایر مهندسین ناظر، مالك/سازنده/مجری.
* بررسی مشخصات هندسی و حدود اربعه ساختمان از جمله پیاده كردن محل دقیق ملك بر روی زمین، شیب های طولی و عرضی زمین و در نهایت تأیید تطابق مشخصات زمین با نقشه موجود و پروانه ساختمان. با توجه به اینكه در حال حاضر مهندس ناظر نقشه بردار، برای پروژه های شهر تهران ارجاع داده نمی شود و مسئولیت آن بر عهده مهندس معمار می باشد بنابراین توصیه می شود مهندس معمار جهت دقت بیشتر از مالك/سازنده/مجری درخواست نماید از مهندس نقشه بردار صاحب صلاحیت در موارد لزوم استفاده كند. لازم به ذكر است كه تاییدیه مهندس نقشه بردار در زمینه رقوم و ابعاد رافع مسئولیت مهندس ناظر معماری نخواهد بود.
* بررسی درختان موجود در پروژه بر اساس تاییدیه فضای سبز شهرداری منطقه.

توصیه 1:

درصورت وجود مغایرت، تناقض، نواقص و عدم تطابق نقشه های مصوب با یكدیگر، بایستی موارد توسط ناظر هماهنگ كننده (قبل از تحویل برگه شروع به كار، بصورت كتبی به مالك/سازنده/مجری اعلام شود كه جهت رفع موارد نقص به طراحان نقشه ها (مهندس طراح معماری، مهندس محاسب سازه یا …) مراجعه نماید و پس از اصلاح موارد، عملیات اجرایی آغاز شود. “ضمنا مهندسین طراح ملزم به رفع موارد ذكر شده هستند”

توصیه 2:

بهتر است مهندس ناظر با داشتن یك زونكن مربوط به هر پروژه، كلیه نقشه ها، گزارشات، دستور كارها، مكاتبات، عكس ها و رسید های مربوط به هریك از مراحل كار و… را جهت مستند نگاری، به طور مرتب نگهداری نماید. بهتر است مدارك این زونكن، سال ها پس از پایان كار و در زمان بهره برداری نیز توسط مهندسین ناظر نگهداری شود.

مرحله دوم: حین عملیات اجرایی ساختمان

برخی از شرح خدمات، حین عملیات اجرایی ساختمان كه به عهده مهندس ناظر معماری می باشد به شرح زیر خواهد بود:

مرحله خاکبرداری و فونداسیون

در این مرحله می توانید علاوه بر موارد اشاره شده ذیل، به بررسی نتایج آزمایش مكانیك خاك (ژئوتكنیك) پروژه خود و مشاوره با افراد متخصص بپردازید. همچنین مطالعه راهنمای عمومی ناظران (مسائل مربوط به فونداسیون)، نیز می تواند مثمر ثمر باشد.

* كنترل عمق خاكبرداری در انطباق با نقشه های مصوب معماری: به این معنی كه ناظر معماری می بایستی ارتفاع فونداسیون و ارتفاع بتن مگر و ارتفاع كفسازی را از نقشه ها استخراج كرده و به عمق گودبرداری دست یابد.
* كنترل بر و كف پروانه ساختمانی و نقشه های مصوب. در صورت عدم توانایی مهندس ناظر در اندازه گیری بر، باید از شهرداری درخواست بازدید كارشناس بر و كف، نماید.
* كنترل كدهای زیر و روی فونداسیون ها، شناژها و جانمایی آنان. مهندس ناظر معماری باید قبل از پوشش میلگردهای فونداسیون توسط بتن، اختلاف رقوم ارتفاعی فونداسیون و ابعاد سطح اشغال را نسبت به نقشه ها، مجدد كنترل نماید و هرگونه مغایرت را بصورت كتبی به مالك/سازنده/مجری و مهندس هماهنگ كننده ابلاغ كند و از آنان رسید دریافت نماید. مهندس ناظر هماهنگ كننده نیز باید در صورت عدم مطابقت ابعاد فونداسیون با نقشه های سازه، حتما در گزارش خود قبل از پوشش میلگردها توسط بتن، این مورد طی گزارش مرحله ای ذكر نماید.
* كنترل جا نمایی ستون ها به منظور حذف نشدن پاركینگ ها و كنترل مضاعف سطح اشغال.
* كنترل رعایت درز انقطاع در هماهنگی با ناظر سازه.
* كنترل جانمایی چاله آسانسور و پلكان در هماهنگی با ناظر سازه.
* كنترل ایمنی افراد و كارگاه در این مرحله از ساخت و ارایه دستورات لازم در صورت نیاز. در رابطه با رعایت موارد ایمنی، ناظر معماری كلیه موارد تخلف این مرحله، از جمله عدم نصب حفاظ در لبه پرتگاه، لق بودن نردبان و…. را با توجه به مبحث 12 مقررات ملی و آیین نامه حفاظتی كارگاه های ساختمانی و… كتبا به ناظر هماهنگ كننده و مالك/سازنده/مجری اعلام نماید و رسید دریافت كند.

تذكر: یكی از نكات مهم در این مرحله، ضخامت كفسازی از روی فونداسیون است كه ملاك عمل، نقشه های مصوب معماری است و اختلاف بیش از 40 سانتیمتر باید در گزارش فونداسیون قید گردد. (برای محاسبه ضخامت كفسازی باید كد تمام شده روی اولین كف از كد روی فونداسیون كسر گردد)

توصیه: ناظر معماری باید بر ساختمان را با ابزار دقیق (مثلا با متر لیزری، با كمك ریسمان و…) اندازه گیری نماید و طول ساختمان را نیز با توجه به ابعاد پروانه، نقشه های مصوب و با احتساب پیش بینی ضخامت نمای ساختمان اندازه گیری كند.

مرحله اسکلت

در این مرحله با توجه به نوع ساختمان در حال اجرای خود، می توانید علاوه بر موارد ذیل، جهت مطالعه بیشتر به راهنمای عمومی ناظران مراجعه نمایید:

* كنترل رعایت درز انقطاع.
* كنترل جانمایی و ابعاد چاله آسانسور و پلكان در هماهنگی با ناظر سازه.
* كنترل كدها و ابعاد راه پله و پاگردها، كنترل شیب شمشیری پله ها، پیش بینی تعداد پله ها در حدود مجاز با احتساب نازك كاری. مطابق بند 3-1-4-4-5 مبحث سوم مقررات ملی حداكثر ارتفاع تك پله 18 سانتی متر است.
* كنترل ارتفاع هریك از طبقات از جمله ارتفاع پاركینگ های ساختمان مطابق با نقشه های مصوب، به منظور جلوگیری از كاهش یا افزایش ارتفاع طبقه و ارتفاع كلی ساختمان در مراحل بعدی.
* كاهش یا افزایش ارتفاع طبقه و ارتفاع كلی ساختمان در مراحل بعدی.
* كنترل زوایای قایم (ناشاغولی) ستون ها، در هماهنگی با ناظر سازه.
* كنترل مجدد نقشه های معماری با سازه از جمله عدم مغایرت محل بادبندها و دیوارهای برشی با درب ها و پنجره های موجود در نقشه های معماری.
* كنترل ابعاد نورگیرها با احتساب نازك كاری.
* كنترل نقشه های جزییات سازه نگهدارنده نما و ارائه دستوركار برای پیش بینی الحاقات لازم (از جمله شاسی كشی، نبشی كشی و نصب پلیت)، به سازه اصلی جهت اجرای نقشه مصوب كمیته نما و در هماهنگی با ناظر سازه. لازم به ذكر است كه جزییات سازه نگهدارنده نما باید به تایید مهندس ناظر و مهندس محاسب سازه رسیده باشد.
* كنترل ایمنی افراد و كارگاه در این مرحله از ساخت و ارایه دستورات لازم در صورت نیاز و در هماهنگی با ناظر سازه.

تذكر جدی: لازم به ذكر است كه بروز اشتباه در اندازه گیری فاصله دهانه ستون ها (این فاصله در اسكلت بتنی از خاموت به خاموت با محاسبه كاور بتن و ضخامت نازك كاری در نظر گرفته می شود) و در نتیجه حذف پاركینگ ها در اثر غفلت مهندس ناظر معماری و یا گزارش خارج از موعد، محكومیت های مالی و انتظامی برای وی در پی خواهد داشت.
مرحله سقف ها

* كنترل مجدد ابعاد نورگیرها، آسانسورها و سایر باز شوها با احتساب نازك كاری، قبل از بتن ریزی سقف هر طبقه.
* كنترل محل داكت ها به جهت جلوگیری از تخریب سقف ها و سازه اصلی در هماهنگی با ناظر تاسیسات و ناظر سازه، قبل از بتن ریزی سقف هر طبقه.
* كنترل پیش بینی تمهیدات مربوط به اجرای سقف كاذب مطابق با نقشه ها و به جهت جلوگیری از تخریب تیرچه ها و یا آسیب زدن به سقف اصلی در هماهنگی با ناظر سازه.
* كنترل اجرای وال پست یا وادار عمودی، جهت اجرای صحیح دیوارهای پیرامونی، بازشوها، دیوار های داخلی و در انطباق با آیین نامه 2800 و نقشه ها، در هماهنگی با ناظر سازه.
* كنترل مجدد شیب شمشیری پله قبل از بتن ریزی. همانطور كه قبلا اشاره شد افزایش ارتفاع طبقه بر خلاف نقشه های مصوب باعث افزایش شیب شمشیری پله می شود كه به تبع آن تعداد و ارتفاع تك پله در نازك كاری افزایش خواهد یافت و این قبیل موارد باید توسط ناظر معماری قبل از بتن ریزی به ناظر هماهنگ كننده گزارش شود.

مرحله سفت کاری

* كنترل مجدد رعایت درز انقطاع.
* كنترل اجرای سفت كاری از جمله اجرای صحیح پلان معماری و تیغه بندی داخلی و خارجی در انطباق با نقشه های مصوب معماری و مباحث مقررات ملی ساختمان
* كنترل مواد و مصالح ساختمانی، دارای تاییدیه سازمان استاندارد و مركز تحقیقات مسكن.
* كنترل بلوكاژ،كرسی چینی ها، ابعاد و اندازه دیوارها و كدهای سقف ها با احتساب نازك كاری.
* كنترل سطح اشغال ساختمان مطابق نقشه های مصوب از جمله كنترل ابعاد پاركینگ ها،انباری ها، راهروها، آسانسور ها، پله ها، لابی ها، حیاط خلوت ها، فضاهای باز و… و همچنین كنترل مساحت و عمق نورگیری فضاهای داخلی همانند اتاق ها، آشپزخانه ها، سرویس ها، درب ها و سایر سطوح در حین اجرا.
* كنترل ابعاد آسانسور و راه پله: دركنترل ابعاد راه پله، عرض راه پله در اسكلت بتنی شانه گیر به شانه گیر تیر های بتنی با احتساب نازك كاری محاسبه می شود و لازم به ذكر است كه ملاك عمل عرض راه پله، دیوار به دیوار نیست. مطابق با ضوابط شهرسازی، بیرون زدگی ستون های گوشه راه پله در طول و عرض راه پله احتساب نمی شود.
* كنترل ضخامت دیوارها و مصالح مورد استفاده در دیوارهای خارجی و داخلی: جهت اجرای دیوارهای پیرامونی و همچنین دیوارهای داخلی مجاور فضاهای كنترل نشده (دیوار راه پله، دیوار آسانسور، دیوار نورگیرها، دیوار بین واحدها و…) باید از بلوك دیواری به ضخامت حداقل 15 سانتیمتر استفاده شود و سپس در مرحله نازك كاری، عایق حرارتی و عایق صوتی مطابق با نقشه های مصوب اجرا شود.
* كنترل هشتی گیر دیوارها و اجرای صحیح وادارهای عمودی (وال پست ها) و وادارهای افقی دیوارها در انطباق با نقشه ها و مطابق بند 7-5-3 آیین نامه 2800 و بند 4-9-1 مبحث چهارم مقررات ملی. لازم به ذكر است كه این مورد، باید با همكاری مهندس سازه انجام گیرد زیرا اجرای وال پست از نظر الزامات سازه ای و لرزه ای بر عهده ناظر سازه و كنترل اجرای دیوارهای داخل وال پست بر عهده ناظر معماری است.
* كنترل اجرای صحیح تیغه های داخلی و اتصال میان تیغه ها و سقف، مطابق با آیین نامه 2800 و مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان.

تذكر: توجه شود كه تیغه ها به بلوك پلی استایرن (نوع خود خاموش شونده یا كند سوز مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره 11108 و شرایط مندرج در بند 7-4-1-1 مبحث هفتم مقررات ملی) سقف و یا به سقف كاذب متصل نشوند بلكه باید تا سازه اصلی امتداد یابند. بدین معنی كه در صورت قرار گرفتن دیوار در زیر بلوك پلی استایرن سقف می بایستی بلوك را تراشیده و به بتن سقف برسیم سپس هشتی گیر دیوار را اجرا نماییم. این نكته به صراحت در بند 7-4-2-3 مبحث هفتم مقررات ملی اشاره شده است كه دیوارهای بین واحدهای مستقل باید از لایه بلوك های پلی استایرن عبور كرده و تا زیرسقف سازه ای یعنی زیر تیرچه یا بتن امتداد داشته باشد و بطور مناسب از مصالح مقاوم حریق استفاده شود.

توصیه: جهت مطالعه روش تست مقاومت بلوك های پلی استایرن به راهنمای عمومی ناظران شماره 3 (مراجعه نمایید)

* كنترل مقدار پیش آمدگی و ارتفاع آزاد كنسول ها نسبت به معابر.
* كنترل پخ ها مطابق با پروانه ساختمانی و نقشه های مصوب.
* كنترل مجدد اجرای جزئیات نماسازی، شاسی كشی و اجرای وال پست بارعایت آیین نامه 2800 و مطابق با نقشه دیتیل سازه نگهدارنده نما به تاییدیه مهندس محاسب. در بند 4-4-5-9 مبحث چهارم مقررات ملی به صراحت بیان شده كه اتصال نما باید بدون مغایرت با مقررات و آیین نامه های سازه ای، به سازه یا ساختارهای اصلی اتصال كافی و مناسب داشته باشد تا خطر جدا شدن و فروریختن نما به وجود نیاید
* كنترل نصب نعل درگاهها و یا مهار چارچوبهای درب ها و پنجره ها به سازه اصلی ساختمان. لازم به ذكر است پیچ كردن این قاب ها به دیوارها مجاز نیست.
* كنترل ابعاد بازشوها و ارتفاع پنجره ها از كف تمام شده در انطباق با بند 4 -9 -6 -3 مبحث چهارم مقررات ملی كه ارتفاع كلیه پنجره از كف فضا، نباید كمتر از 1/1متر باشد و در صورت كوتاه بودن جانپناه پنجره ها بایستی از شیشه ایمن غیر ریزنده و یا نرده حفاظ جهت تامین آن ارتفاع، استفاده كرد.
* كنترل مجدد اجرای صحیح داكت های تاسیساتی به جهت جلوگیری از تخریب دیوارها در هماهنگی با ناظران تاسیسات مكانیكی و برقی و هماهنگ كنند.
* كنترل كروم بندی و شیب بندی سطح بام.
* كنترل فضای سبز پشت بام و زیرسازی های لازم جهت زهكشی مناسب، مطابق با جزییات نقشه های مصوب.
كنترل ارتفاع جانپناه بام، با در نظر گرفتن پشت بندهای لازم و اتصال به سازه اصلی ساختمان. مطابق بند 7-5-4 آیین نامه 2800 در اجرای جانپناه بام باید كلاف قائم تا بالای دست انداز ادامه یافته و كلاف افقی نیز بر روی آن اجرا گردد.
* كنترل فضای سبز و شیب بندی محوطه، مطابق با نقشه های مصوب.
* كنترل شیب بندی رمپ پاركینگ ها و ابعاد دهانه ورودی رمپ، مسیر حركت و چرخش اتومبیل در انطباق با نقشه های مصوب.
* كنترل اجرای صحیح وال پست دیوارهای محوطه، جهت مقاومت در برابر باد و سایر عوامل جوی
* كنترل ایمنی افراد و كارگاه در این مرحله از ساخت و ارایه دستورات لازم در صورت نیاز. در رابطه با رعایت موارد ایمنی، ناظر معماری كلیه موارد تخلف این مرحله، از جمله عدم نصب جان پناه و نرده حفاظتی موقت در اطراف راه پله، آسانسور، بالكن ها و سایر پرتگاه ها، عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی از جمله كلاه ایمنی، كفش ایمنی، عدم استفاده از ماسك و عینك توسط كارگرانی كه در حال فرس كاری هستند، دپوی غیراصولی مصالح بخصوص در لبه پرتگاهها، عدم استحكام داربست های پروژه و عدم استفاده از كمربند، حمایل بند توسط كارگرانی كه در ارتفاع كار می كنند، عدم رعایت عرض مناسب سكوی كار بر روی داربست و…. را با توجه به مبحث دوازدهم مقررات ملی و آیین نامه حفاظتی كارگاه های ساختمانی و… كتبا به ناظر هماهنگ كننده و مالك/سازنده/مجری اعلام نماید و رسید دریافت كند.

تنظیم گزارش مرحله ای مربوط به این مرحله از ساخت.
مرحله نازک کاری

* كنترل اجرای نازك كاری در انطباق با جدول نازك كاری، نقشه های مصوب معماری و مباحث مقررات ملی ساختمان، از جمله مبحث 3 و 19 مقررات ملی. به طور مثال مصالح نازك كاری دیوار و سقف با ضخامت حداكثر 6 میلیمتر باید به طور مستقیم روی زیركار غیر قابل سوختن مطابق با بند 7-3-3-2 مقررات ملی ساختمان به كار رود. همچنین انواع پوشش مرسوم برای پوشش حرارتی در سقف هایی با عایق پلی استایرن به شرح زیر است:

الف- اندود گچ یا پوشش های محافظ پایه گچی (پرلیت، ورمیكولیت، ورمیكس و….). ب- تخته گچی به ضخامت حداقل 5/12 میلیمتر. ج- اندود ماسه سیمان یا بتن به ضخامت حداقل 25 میلیمتر و….

* كنترل كیفیت و استاندارد مواد، مصالح ساختمانی مرحله نازك كاری در انطباق با تاییدیه سازمان استاندارد و مركز تحقیقات مسكن و مباحث مقررات ملی ساختمان.

* كنترل اجرای عایق حرارتی در دیوارهای مجاور فضاهای كنترل نشده- نماها – كف طبقه اول و سقف طبقه آخر . مطابق با مبحث 19 و بند 4-9-1-2 مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان.

* كنترل عایقكاری رطوبتی فضاهای تر (سرویسهای بهداشتی، آشپزخانه، بالكن ها و… )، كف و دیوارهای زیرزمین، پشت بام و… در انطباق با نقشه ها. در صورت استفاده از قیرگونی باید نوع قیر مصرفی مطابق مبحث پنجم مقررات ملی باشد و شرایط گرم كردن و بكاربردن قیر، مطابق بند 12-2-4-4 مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان باشد در غیر اینصورت جهت اجرای عایق رطوبتی می بایستی از روش های دیگر از جمله ایزوگام و… استفاده شود.

* كنترل جزئیات اجرایی عایق بندی صوتی در انطباق با نقشه ها.

* كنترل استاندارهای آتش نشانی در حیطه مسئولیت خود و در انطباق با نقشه ها و مبحث سوم مقررات ملی ساختمان و همچنین نشریه 682 آیین نامه محافظت ساختمان ها در برابر آتش.

* كنترل انطباق اجرای نماهای داخلی مطابق نقشه های مصوب و جدول نازك كاری. لازم به ذكر است كه استفاده از سرامیك لعابی برای نمای داخلی نورگیرها، نمای خرپشته در بام و بدنه پاركینگ ها مجاز نمی باشد.

* كنترل نهایی انطباق اجرای نمای خارجی مطابق نقشه های مصوب كمیته نما.

* كنترل عدم رویت تاسیسات در نماهای اصلی ساختمان.

* كنترل نورپردازی نما در انطباق با نقشه مصوب نما و هماهنگ با مهندس ناظر برق.

* كنترل جزییات نحوه اتصال نرده دست انداز پله و یا نرده تراس ها و سایر عناصر الحاقی به سازه، در انطباق با نقشه ها و هماهنگ با ناظر سازه/هماهنگ كننده

* كنترل پوشش مناسب درز انقطاع با مصالح ترد و انعطاف پذیر در انطباق با بند 4-9-10-2 مبحث چهارم مقررات ملی

* كنترل قرنیز كف پنجره، باران گیر و كنترل آبچكان ها در تمام سطوح نما، نورگیرها و درپوش جانپناه بام.

* كنترل نحوه اجرای جزییات سقف كاذب و كف كاذب از نظر انطباق با نقشه های مصوب معماری. همانطور كه قبلا اشاره شد در مراحل قبلی می بایست به نحوه اتصال سازه نگهدارنده سقف كاذب دقت شود و مطابق با بند 4-9-2-3 مبحث چهارم مقررات ملی و بند 8-5-5-11 آیین نامه 2800 از آسیب رساندن به سقف و تیرچه ها، ممانعت به عمل آید.

* كنترل نهایی ابعاد پلكان و كنترل مصالح نازك كاری آن از لحاظ جنس، مقاومت در برابر حریق، مضرس بودن و … در انطباق با مباحث مقررات ملی.

* كنترل نوع، ابعاد و جنس درها و پنجره ها از نظر انطباق با نقشه مصوب معماری و جدول نازك كاری و مبحث 3 مقررات ملی. توجه به عبارت درب مقاوم حریق و دود بند در نقشه ها. لذا در صورت رویت آن بایستی از درب های مورد تایید سازمان آتش نشانی استفاده شود و استفاده از درب های شیشه ای مجاز نیست.

* كنترل جهت بازشوی درب ها در واحد های معلول و كنترل اجرای ضوابط مربوط به معلولین، پاركینگ معلول، جك معلول و… در انطباق با نقشه های مصوب و بند 4-5-1-11-1 مبحث چهارم مقررات ملی.

* كنترل اجرای سرویس های بهداشتی در خلاف جهت قبله و نحوه صحیح نصب كاسه توالت ایرانی و فرنگی در انطباق با بند 4-1-6-5-4 مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان و هماهنگ با ناظر مكانیك. همچنین قابل توجه است كه مطابق بند 4-7-1-1-17 مبحث چهارم، واحدهایی كه بالای 75 متر مربع مساحت دارند می بایستی دارای یك سرویس بهداشتی فرنگی باشند.

* كنترل جزییات كفسازی (مصالح، شیب، عایق و…) از نظر انطباق با نقشه های مصوب و بند 4-5-1-12-1 مبحث چهارم مقررات ملی.

* كنترل ارتفاع نردها و جانپناه ها، كنترل فاصله قیدهای عمودی نرده ها در انطباق با بند 4-9-7-1-1 مبحث 4 مقررات ملی.

* كنترل نحوه پیاده كردن و اجرای محوطه سازی از نظر انطباق با نقشه های مصوب و توجه به این نكته كه جنس مصالح كفسازی در فضاهای باز باید مضرس باشد.

* كنترل نحوه اجرای جزییات معماری مربوط به علائم و تابلوها.

* كنترل نصب صندوق پستی در انطباق با بند 4-9-13-2 مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان.

* مستند سازی و ثبت تكمیل دفترچه اطلاعات ساختمان در حیطه وظایف خود (بیشتر مربوط به پروژه هایی می شود كه مالك/مجری ملزم به اخذ شناسنامه فنی-ملكی ساختمان هستند).

* كنترل دپوی اصولی مصالح و نخاله ها در سطح كارگاه و توجه به بهداشت محیط زیست و كارگاه.

* كنترل ایمنی افراد و كارگاه در این مرحله از ساخت و ارایه دستورات لازم در صورت نیاز. در رابطه با رعایت موارد ایمنی، ناظر معماری كلیه موارد تخلف این مرحله، از جمله عدم وجود سرپوش حفاظتی مناسب در سمت گذر و فاقد پاخور حفاظتی و مقاومت لازم جهت جلوگیری از سقوط اشیا و افراد، فاقد علایم ایمنی و هشدار دهنده خطر در طول شبانه روز، عدم استفاده از عینك ایمنی و سپر محافظ صورت برای كارگرانی كه در حال سنگبری هستند، عدم رعایت اصول بهداشتی و گرمایشی در محل استراحت كارگران و استفاده از پیمانكاران غیر فنی و اتباع بیگانه در محل كارگاه و…. را با توجه به مبحث 12 مقررات ملی و آیین نامه حفاظتی كارگاه های ساختمانی و… كتبا به ناظر هماهنگ كننده و مالك/مجری اعلام نماید و رسید دریافت كند.

* تنظیم گزارش مرحله ای مربوط به این مرحله از ساخت.

تذكر1: وجود زونكن كارگاهی با مدارك زیر در كارگاه ساختمانی در تمام مدت اجرای عملیات ساختمانی الزامی است:

1) تصویر پروانه ساختمانی
2) نقشه های اجرایی پروژه (هر چهار رشته)
3) تصویر پروانه اشتغال به كار ناظرین
4) تصویر پروانه اشتغال به كار مجری
5) قرار داد مالك و مجری
6) معرفی نامه ی سرپرست كارگاه از طرف مجری طی نامه رسمی با رونوشت به سازمان
7) تصویر پروانه اشتغال به كار سرپرست كارگاه
8) معرفی نامه مسئول ایمنی كارگاه از سوی مجری (ساختمان های با متراژ بیش از 3000 متر مربع یا با ارتفاع بیش از 18 متر، البته در مواردی كه خطر ریسك پذیری افراد بالاست بنا به نظر ناظر بایستی برای پروژه مسئول ایمنی معرفی شود.)
9) برنامه زمان بندی پروژه
10) گزارش های مرحله ای ناظر (انطباق گزارشات با وضعیت موجود كارگاه)
11) عكس های مراحل اجرایی كار (خصوصا آیتم هایی كه پوشیده می شود)
12) گزارش های روزانه كارگاه
13) اصل بیمه های كارفرما در مقابل كارگر، مسئولیت مدنی ثالث ساختمانی و بیمه تضمین كیفیت
14) نتایج آزمایشات بتن، جوش و……
15) تمامی صورت جلسات كارگاهی، خصوصا صورتجلسات مربوط به ایمنی كارگاه و بخش هایی كه پوشیده می شود.

تذكر 2: بدیهی است تهیه زونكن كارگاهی جزو وظایف و مسئولیت های مجری و كنترل آن در بازدیدهای دوره ای به عهده ناظر پروژه (ناظرهماهنگ كننده) درنظارت های چهار رشته است. عدم دسترسی مراجع صدور پروانه و شناسنامه فنی به آن و یا نقصمدارك به منزله تخلف محسوب می شود.
مرحله سوم: بعد ازعملیات اجرایی ساختمان

برخی از شرح خدمات بعد از اتمام عملیات اجرایی ساختمان كه به عهده ناظر معماری و ناظر هماهنگ كننده است به شرح زیر خواهد بود:

* بررسی و كنترل مجدد نواقص: بعد از اتمام عملیات اجرایی ساختمان و قبل از امضای گزارش اتمام عملیات، باید كلیه موارد خلاف دار قبلی مجددا توسط ناظر بررسی شود و دستورات لازم جهت رفع آنان ابلاغ شود. بهتر است قبل از دادن گزارش اتمام عملیات و برگه پایانكار، تخلفات ساختمان را بطور دقیق و از چهار منظر بررسی كنیم:

الف- تخلفات جزیی مغایر با نقشه ها، مثل جابجایی تیغه چینی ها و… كه در صورت تامین نور فضاها و تهیه نقشه ازبیلت معماری، مانعی جهت دادن پایانكار ساختمان وجود ندارد.

ب- تخلفات مربوط به ضوابط شهرداری، مثل تغییر كاربری یا تغییر ابعاد نورگیرها و راه پله ها یا افزایش ارتفاع ساختمان و یا حذف پاركینگ ها و…. كه باید قبل از پایانكار، تاییدیه مهندس محاسب و برگه گواهی عدم خلاف از طرف شهرداری اخذ شود و سپس پایانكار داده شود.

ج- تخلفات مربوط به مقررات ملی ساختمان مانند لق بودن و استاندارد نبودن نرده ها، اسكوپ نشدن سنگ نما، كوتاه بودن ارتفاع جانپناه ها، عدم نصب درب مقاوم حریق و… كه باید تمام موارد قبل از پایانكار و در حد امكان برطرف گردد.

د- تخلفاتی كه باعث عدم استحكام سازه می شود مثل حذف عناصر سازه ای مانند حذف بادبندها، تایید نشدن تست بتن و میلگرد، اجرای غیر اصولی عناصر سازه ای مانند استفاده از خرده سفال یا یونولیت در دال بتنی و…. كه در این حالت از دادن پایانكار اجتناب بورزید.

* تنظیم گزارش مرحله ای اتمام عملیات معماری ساختمان و ارایه به ناظر هماهنگ كننده به همراه دریافت رسید كتبی.
* تكمیل دفترچه اطلاعات ساختمان در حیطه وظایف خود (بیشتر مربوط به پروژه هایی می شود كه مالك/سازنده/مجری ملزم به اخذ شناسنامه فنی-ملكی ساختمان هستند.)

توصیه: در حال حاضر، دفترخدمات الكترونیك شهر، برگه پایان كار (اتمام عملیات ساختمانی) را از ناظر هماهنگ كننده به تنهایی و بدون نیاز به امضای سایر ناظران، قبول می كند. اما ناظر هماهنگ كننده وظیفه دارد ابتدا تاییدیه سایر ناظران را بصورت مكتوب با مهر و امضای آنان بگیرد و سپس اقدام به امضای برگ پایانكار نماید در غیر اینصورت مسئولیت مهندسین ناظر معماری، تاسیسات مكانیكی و تاسیسات برقی پس از پایانكار و در سال های بهره برداری بر عهده ناظر هماهنگ كننده خواهد بود.