چرا صاحبان مسکن ملی پول واریز نمی‌کنند؟

طراحی و ساخت ویلا بنا سازان هامرز

مهندس مجری ذیصلاح

طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی تهران

اخرین خبرهای این طرح حاکی از ان است که از 400 هزار واحد مسکن ملی، 100 هزار نفر مربوط به بافت فرسوده بوده و قرار است برای 300 هزار نفر خانه ساخته شود. از این تعداد حدود 158 هزار نفر برای افتتاح حساب اقدام کرده و 100 هزار نفر مبلغ لازمه را پرداخت کرده. این یعنی احتمال انصراف حدود دو سوم متقاضیان مسکن ملی در کل کشور وجود دارد.

همچنین در تهران، از مجموع 11 هزار و 500 نفری که واجد شرایط طرح مسکن ملی شناخته شده بودند، تا هفته پیش تنها چهارهزار و 900 نفر در آورده خود را تکمیل کنند و حدود شش هزار نفر تمایلی به تکمیل ثبت‌نام از خود نشان نداده‌اند. احتمالا ابهامات زیاد طرح اقدام ملی مسکن باعث شده آن همه تب و تاب برای ثبت‌نام اولیه طرح در سال گذشته حال به‌طور کلی از بین برود. اگر خاطرتان باشد سال گذشته تقریبا دو ماه تمام فکر و ذکرمان شروع ثبت‌نام در استان‌های مختلف برای طرح اقدام ملی مسکن بود اما دیگر خبری از هجوم متقاضیان نیست.

یکی از ابهامات مهم قیمت واحدهای طرح مسکن ملی است که ارقام مختلفی از دو میلیون و 500 هزار تا شش میلیون تومان برای هزینه ساخت هر متر مربع اعلام شده و مشخص نیست در نهایت تحویل گرفتن آن‌ها چقدر سرمایه لازم دارد. تا جایی که هزینه کلی ساخت مسکن می‌تواند بین 200 تا 480 میلیون تومان متغیر باشد و وام 100 میلیونی بخشی از آن را پوشش خواههد داد. ابهام دیگر درباره زمان پایان فرایند ساخت واحدهاست که باعث شده خیلی‌ها نگران دچار شدن به سرنوشت متقاضیان مسکن مهر را داشته باشند.

یک سال از زمان شروع طرح گذشته و هنوز مرحله ثبت‌نام آن به پایان نرسیده و قرار است مرحله دوم برای جذب متقاضیان جدید در آینده آغاز شود. مورد عجیب‌تر اینکه حتی متراژ واحدهای مسکن ملی هم مشخص نیست و ارقام مختلفی بین 65 تا 100 مترمربع برای آن‌ها مطرح شده.

حالا با انصراف احتمالی تعداد زیاد متقاضیان، مسکن ملی مخاطبان جدیدی پیدا کرده. براساس تفاهمنامه‌ای که به امضای مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید و رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان رسیده قرار است در شهرهای جدید به مهندسان واجد شرایط عضو نظام مهندسی، مسکن ملی واگذار شود.

هزینه ساخت مسکن ملی؛ 2.5 میلیون یا هشت میلیون؟

هیچ‌کس نمی‌داند نهایتا هزینه ساخت واحدهای مسکن کلی چقدر خواهد بود. حتی خود سازنده‌ها! در زمان ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن، قرار بود قیمت هر متر مربع واحد مسکونی بین دو میلیون و 500 هزار تا سه میلیون و 500 هزار تومان باشد که در هر استان بسته به به هزینه‌های ساخت متفاوت بود. البته از همان زمان مسئولان وزارت راه و شهرسازی اعلام کردند این ارقام صرفا بر اساس برآورد هزینه‌هاست و ممکن است در پایان، قیمت تمام شده مسکن ملی متفاوت باشد.

محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی در زمان آغاز ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن قیمت این واحدهای مسکونی را حدود 300 میلیون تومان اعلام کرده بود. از آن‌جا که گفته می‌شود واحدهای مسکن ملی احتمالا 80 متری هستند، می‌توان نتیجه گرفت آن زمان اسلامی هنوز ساخت مسکن ملی را سه میلیون و 750 هزار تومان در نظر گرفته بود. مهرماه امسال قرار بود مهر پایانی بر گمانه‌زنی‌ها درباره هزینه ساخت مسکن ملی باشد.

محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد هزینه ساخت مسکن ملی دو میلیون و 700 هزار تومان است و با پنج یا 10درصد کاهش به استان‌ها اعلام شده. بعدها مشخص شد این رقم مربوط به قیمت تمام شده مسکن ملی نیست، بلکه وزارت راه برای جذب پیمانکارها این پیشنهاد  را برای آن‌ها مطرح کرده. یک ماه پیش بود که رقم جدیدی برای هزینه ساخت مسکن ملی مطرح شد.

جواد حق‌شناس، معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی از افزایش هزینه تمام شده ساخت مسکن ملی تا متری سه میلیون و 300 هزار تومان خبر داده است. دو هفته پیش نقل قول دیگری از حق‌شناس منتشر شد که در آن می‌گوید «چه اشکالی دارد که از ابتدا به متقاضی گفته شود شما قرار نیست پول زمین را پرداخت کنید ولی هزینه تمام شده آن برعهده شماست؟ این پروژه‌ها 10 طبقه با دو طبقه زیرزمین هستند. در طبقه همکف هم سالن اجتماعات ساخته می‌شود و حدود 43درصد مشاعات دارد که به هر متر مربع زیربنای واحدهای مسکونی افزوده می‌شود بنابراین افزایش قیمت این پروژه به حدود متری چهار میلیون تومان، به همین دلیل است.»

حالا ما با یک رقم جدید روبه رو هستیم که از برآورد اولیه وزارت شهرسازی برای هزینه‌های مسکن ملی بیشتر است. ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. هفته گذشته ایسنا در گزارشی اعلام کرد خبرهایی رسیده که پیمانکاران ساخت مسکن ملی در بعضی استان‌ها قیمت هر متر مربع واحدهای مسکن ملی را بین پنج تا شش میلیون تومان تعیین کرده‌اند. این یعنی یک واحد 80 متری بین 400 تا 480 میلیون تومان هزینه دارد.

هزینه معمول ساخت مسکن در تهران و سایر شهرها

ساخت یک آپارتمان در تهران حدود چهار میلیون تومان به ازای هر متر مربع هزینه لازم دارد. البته این رقم صرفا هزینه ساخت است و قیمت زمین هم به آن اضافه می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه ساخت آپارتمان پنج طبقه در تهران چهار میلیون و 100 هزار تومان است. این هزینه شهر به شهر می‌تواند متفاوت باشد.

مثلا در تبریز هزینه ساخت مسکن حدود متری سه میلیون و 700 هزار تومان، اصفهان و شیراز چهار میلیون 00 میلیون تومان، مشهد چهار میلیون تومان و اهواز چهار میلیون 500 هزار تومان است. تقریبا می‌توان گفت ساخت خانه با توجه به قیمت فعلی مصالح در بازه سه میلیون و 500 تا چهار میلیون و 500 هزار تومان متغیر است.

پارسال زمانی که طرح اقدام ملی مسکن در مرحله ثبت‌نام اولیه قرار داشت، هزینه‌های ساخت یک متر مربع واحد مسکونی در شهرهای مختلف بین دو تا دو میلیون و 500 هزار تومان بود. مثلا ساخت یک آپارتمان پنج طبقه در تهران حدود دو میلیون و 300 هزار تومان به ازای هر متر مربع هزینه داشت. با این حساب می‌توان می‌گفت اعداد و ارقام پنج تا شش میلیونی اعلام شده توسط پیمانکاران بیشتر از هزینه معمول ساخت مسکن در شرایط فعلی است.

متراژ واحدهای مسکن ملی؛ 65 متر، 80 متر یا 100 متر؟

علاوه بر اینکه مشخص نیست قیمت تمام شده هر متر مربع از واحدهای مسکن ملی چقدر خواهد بود، حتی متراژ واحدها هم در هاله‌ای از ابهام است. متقاضیان باید برای تکمیل ثبت‌نامشان 40 میلیون تومان پرداخت کنند، در حالی که معلوم نیست نهایتا خانه با چه مشخصاتی به آن‌ها تحویل داده می‌شود.

مسعود حق‌لطفی، مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید هشتگرد می‌گوید پروژه‌های طرح اقدام ملی مسکن در فازهای مختلف این شهر از جمله فاز 4 و 7 و در قالب واحدهای 65 تا 100 متری اجرایی می‌شود. طمان ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن در آبان‌ماه 98، محمود محمودزاده که آن زمان سرپرست معاونت مسکن و ساختمان وزارت شهرسازی بود، اعلام کرد تمامی واحدهای مسکن ملی براساس الگوی مصرف بین 75 تا 80 متر طراحی شده است.

ابهام در زمان تحویل واحدهای مسکن ملی

ساخت 400 هزار واحد مسکونی در دو سال، شعار اصلی طرح اقدام ملی مسکن است. ابتدای سال 98 زمانی که از این طرح رونمایی شد، قرار بود کار ساخت همه واحدها در دو سال و تا پایان دولت به پایان برسد. اول آبان ماه اولین واحدهای مسکن ملی افتتاح شد که تعداد آن‌ها 11 هزار و 560 واحد بود. این رقم در برابر 400 هزار واحد مسکن ملی چندان چشمگیر به نظر نمی‌رسد.

حالا حدود یک سال و نیم از آن روز می‌گذرد و تقریبا هشت ماه تا پایان دولت باقی‌مانده اما هنوز کار ثبت‌نام متقاضیان به پایان نرسیده است. قرار است بعد از پایان ضرب‌الاجل پنجم دی ماه، متقاضیانی که آورده خود را واریز نکنند، از طرح مسکن ملی کنار گذاشته شوند و بعد از آن مرحله دوم ثبت‌نام متقاضیان جدید انجام شود.

با این حساب احتمالا چند ماه دیگر هم درگیر ثبت‌نام مسکن ملی خواهید بود و ماجرا قرار نیست پنجم دی ماه به پایان برسد. از طرف دیگر آن‌طور که محمود محمودزاده اعلام کرده، رقم دو میلیون و 700 هزار تومانی اعلام شده در آبان ماه امسال برای ساخت واحدهای مسکن ملی مربوط به فراخوان برای جذب پیمانکار بوده. همچنین مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران می‌گوید این اداره کل عملیات اجرایی پروژه‌های اقدام ملی تولید مسکن را علاوه بر تهرانسر در سایت‌های شهریار، رباط کریم، قرچک، اسلامشهر و پاکدشت از مهر امسال آغاز کرده است.

هم‌اکنون پروژه تهرانسر 20درصد پیشرفت فیزیکی دارد و عملیات اجرایی دیگری شهرهای استان در مرحله عملیات خاکی است. با این حساب می‌توان برداشت کرد که کار حداقل بخشی از واحدهای مسکن ملی آغاز نشده و با توجه به تاخیرهای به‌وجود آمده و تمدید پیاپی زمان ثبت‌نام و تکمیل آورده، معلوم نیست کار ساخت واحدهای مسکن ملی قرار است کی تمام شود.