خمکاری میلگرد چگونه انجام می‌شود؟

مهندس مجری ذیصلاح

طراحی و ساخت ویلا بنا سازان هامرز

طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی تهران

نقل از  اخبار ساختمان:

 میلگرد معمولاً با طول استاندارد ۱۲ متر تولید می‌شود. برای قرار دادن این محصول داخل بتن، به برشکاری و خمکاری نیاز است. در برشکاری از روش‌های سرد و گرم و برای خمکاری از دستگاه‌های مختلفی با روش‌های دستی و اتوماتیک استفاده می‌شود.

وزن میلگرد و ضخامت آن مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده روش‌ برشکاری و خمکاری میلگرد است.

استانداردهای خمکاری میلگرد

خمکاری میلگرد توسط تجهیزات مکانیکی و در طول و زاویه معین انجام می‌شود. خمکاری میلگرد طبق نقشه‌های ساختمانی و بر اساس استانداردهایی که در ۲ مبحث نهم و ACI بیان شده است، انجام می‌شود. لازم است بدانید که استاندارد خم میلگرد بسته به شکل آن متفاوت خواهد بود.

بر اساس استاندارد خمکاری میلگرد، بازرس ناظر روش خمکاری را مشخص کرده و پس از انجام آن نیز تمام میلگردها مجدداً توسط بازرس خط مورد ارزیابی قرار می‌گیرند تا ترک‌خوردگی در آن‌ها وجود نداشته باشد.

از نکات مهم در تعیین میزان خمکاری میلگرد، سایز میلگرد است. مثلاً برای خمکاری میلگردهای با قطر ۳۷ تا ۵۵ میلی‌متر، قطر خم میلگرد باید ۱۰ برابر قطر میلگرد باشد.

نکته دیگر که در تعیین قطر خم مهم است، میزان سختی فولاد است. در جدول زیر شرایط استاندارد خمکاری میلگرد آورده شده است:

روش‌های خمکاری میلگرد

در خمکاری، نیرو حول یک نقطه وارد شده، سطح بیرونی میلگرد کشیده و سطح داخلی آن تحت فشار قرار می‌گیرد. در نهایت این کشش و فشار باعث خم ‌شدن میلگرد می‌شوند.

روش‌های خمکاری میلگرد به شرح زیر هستند:

* میلگرد راستا
* میلگرد خاموت
* میلگرد ادکا
* میلگرد سنجاقک
* میلگرد رکابی
* میلگرد خرک

همان‌طور که گفته شد خمکاری معمولاً به ۲ روش دستی و اتوماتیک انجام می‌شود که با توجه به وزن، سایز و ضخامت آن، باید بهترین روش را انتخاب کرد.

عامل مهمی که سبب می‌شود یک میلگرد به‌شکل دستی یا اتوماتیک خم شود، قطر میلگرد است. نکته جالب‌ این است که نوع میلگردی که در خم‌کاری استفاده می‌شود متفاوت است و سبب می‌شود بر قیمت میلگرد تأثیر بگذارد.

برای مثال میلگردی که باید روی آن فرآیند سنجاقک به کار رود، در سایز ۸ و ۱۰‌ است که با میلگرد خاموت متفاوت خواهد بود.

۱.خم کردن دستی میلگرد

وسیله‌ای به نام «خم‌کن دستی» در بازار موجود است. اپراتور محصول را روی دستگاه قرار داده و با فشار بر اهرم، محصول خم می‌شود. بنابراین نتیجه نهایی به مهارت فرد بستگی دارد.

روی برخی از این دستگاه‌ها درجه‌بندی‌هایی تعبیه شده که موجب بالا رفتن دقت خم‌کاری میلگرد خواهد شد. ابزارهای لازم در خم کردن دستی به شرح زیر است:

- میز خمکاری: برای خم کردن میلگرد به روش دستی باید از میز مخصوص استفاده کرد تا به کمر اپراتور فشار زیادی وارد نشود.
- صفحه خم‌کن: این صفحه فولادی مربع یا مستطیل‌شکل روی میز قرار داده می‌شود که روی آن تعدادی خار برای ثابت نگه‌داشتن میلگرد وجود دارد. یک خار خم‌کن هم روی این صفحه تعبیه شده است.
- آچار میلگرد خم‌کن: آچاری به نام آچار F که با واردکردن نیرو به میلگرد آن را خم می‌نماید.

۲. خم کردن اتوماتیک میلگرد

به‌ جز ابزارهای دستی، دستگاه‌های اتوماتیک هم برای خمکاری میلگرد به کار می‌روند. سرعت و دقت این دستگاه‌ها بالاتر است. در این روش نیازی به واردکردن نیرو به‌صورت دستی نیست.

 

خم‌کن‌های اتوماتیک موجود در بازار:

۱. خم‌کن پدالی

دستگاه‌های خم‌کن برقی موجود در بازار متنوع هستند؛ اما نوع پدالی رایج‌ترین آن‌هاست. فرآیند کار شبیه به خمکاری دستی است با این تفاوت که در خم‌کن برقی حرکت میز و آچار به‌صورت برقی انجام می‌شود.

۲. خم‌کن هیدرولیک

خم‌کن میلگرد هیدرولیک دستگاهی قابل‌حمل بوده که بیشتر برای خمکاری میلگردهای با قطر بالا به کار می‌رود. در این روش یک بازوی هیدرولیکی با واردکردن نیرو میلگرد را در جهت دلخواه و به میزان لازم خم می‌کند.

۳. دستگاه خاموت زن

میلگردهای سایز ۳۲ میلی‌متر را می‌توان با این دستگاه برش داد و در زوایای دلخواه خم یا به‌صورت چهارگوش و گرد خاموت زد.

نکات مهم در خم‌کاری میلگرد

یک مدیر پروژه موفق، علاوه‌بر اطلاعاتی مثل وام‌ ساخت و ساز، کاهش هزینه‌ها و ...، باید از نکات ایمنی اجرایی هم مطلع باشد. هنگام عملیات خمکاری برای حفظ جان افراد و کیفیت بهتر محصول نهایی، باید نکات زیر را رعایت نمود:

* خمکاری میلگردها باید با رعایت ضوابط ایمنی صورت گیرد و اپراتور با دقت کامل کار کند. استفاده از وسایل ایمنی مانند لباس، کفش، دستکش کار و کلاه ایمنی اجباری است.
* انتخاب میز کار مناسب برای خمکاری و برشکاری از نکات مهم در این فرآیند است. ابعاد میز کار استاندارد است؛ اما ارتفاع آن باید متناسب با قد اپراتور باشد.
* روش سرد برای خمکاری میلگرد بیشتر توصیه می‌شود؛ زیرا از کاهش مقاومت میلگرد جلوگیری کرده و انحنای ثابتی به میلگردها می‌دهد.
* سرعت خمکاری به دما و نوع فولاد وابسته بوده و باید از انجام عملیات در دمای پایین‌تر از پنج درجه سانتی‌گراد خودداری کرد.
* نباید میلگردهایی که در بتن قرار داده شده‌اند را دوباره خم کنید.

 

در حال‌ حاضر با پیشرفت تکنولوژی، دستگاه‌های تمام‌اتوماتیک برای خم‌کردن میلگرد به بازار آمده. خمکاری میلگرد با این دستگاه‌ها باکیفیت‌تر بوده و سرعت بالایی دارد.

البته باید دقت کنید که کار با این دستگاه‌ها دقیقاً طبق اصول و استانداردها صورت پذیرد.