آئین نامه اجرایی تهیه و تصویب طرح‌های هادی روستایی بر اساس ماده 7 اساسنامه بنیاد مسکن

طراحی و ساخت ویلا بنا سازان هامرز

مهندس مجری ذیصلاح

طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی تهران

آئین نامه اجرایی تهیه و تصویب طرح‌های هادیروستایی بر اساس ماده 7 اساسنامه بنیاد مسکن

ماده 1

مفاهیم بعضی از واژه‌های به کار رفته در این آئین نامه به قرار زیر است:

الف ـ "روستا" ـ روستا مجموعه‌ای است زيستي (مسكوني ـ توليدي) كه ارتباط ارگانيكي با طبيعت و مجموعه‌هاي روستايي و شهري همجوار خود داشته باشد و حدود آن بر اساس مواد 2 و 3 قانون تعاريف تقسيمات كشوري تعيين می‌شود. 

ب ـ "منطقه روستايي" عبارت است از حوزه تأثيرگذار و يا تأثيرپذير از روستا در ابعاد اقتصادي، اجتماعي و فيزيكي. 

ج ـ "طرح‌هاي روستا" عبارت است از طرح تجديد حيات و هدايت روستا با لحاظ ابعاد اقتصادي، اجتماعي و فيزيكي. 

د ـ "شوراي مركزي" اختصاراً به مفهوم شوراي مركزي بنياد مسكن بكار رفته است. 

ر ـ "شوراي تصويب" اختصاراً به مفهوم شوراي تصويب طرح‌هاي هادي استان به كار رفته است. 

س ـ "بنياد" اختصاراً به مفهوم بنياد مسكن انقلاب اسلامي به‌كار می‌رود. 

و ـ "مشاورين" عبارتند از افراد حقيقي و حقوقي متعهد و متخصصي كه براي مدتي جهت تهيه طرح هادي روستاهاي مشخص با عقد قرارداد با اين نهاد همكاري مي‌نمايند

ماده 2

اهداف طرح‌هاي هادي بشرح زير است: الف ـ ايجاد زمينه توسعه و عمران روستاها با توجه به شرايط فرهنگي اقتصادي ـ اجتماعي. ب ـ تأمين عادلانه امكانات از طريق ايجاد تسهيلات اجتماعي، توليدي، رفاهي. ج ـ هدايت وضعيت فيزيكي روستا. د ـ ايجاد تسهيلات لازم برای بهبود مسكن روستائيان و خدمات محيطزيستي و عمومي.

ماده 3- "شوراي مركزي بنياد مسكن"

اين شورا كه در ماده 10 قانون اساسنامه بنياد مسكن تعريف شده در مركز تشكيل و داراي يك كميته فني بررسي طرح‌ها مي‌باشد

ماده 4

وظايف شوراي مركزي در ارتباط با طرح‌هاي هادي. 

الف ـ تصويب ضوابط فني و عمومي طرح‌هاي هادي. 

ج ـ هماهنگي بين برنامه‌ها و طرح‌هاي وزارتخانه‌هاي مربوطه با طرح‌هاي هادي. 

د ـ بررسي زمينه مشاركت بانک‌ها و ديگر سازمان‌هاي اجرائي در تهيه و اجراي طرح‌هاي هادي. 

هـ ـ تصويب عناوين طرح‌هاي تحقيقي و ارجاع آن به كميته فني يا مجاري ذيربط برای اقدام. 

و ـ تصويب مدل‌ها و الگوهاي توسعه روستاهاي مناطق مختلف كشور و ابلاغ آن. 

تبصره ـ جزئيات مربوط به صورت گردش كار شوراي مركزي و كميته فني و دبيرخانه ضمن آئين نامه داخلي كه به تصويب شوراي مركزي خواهد رسيد تعيين می‌شود.

ماده 5- "شوراي تصوي طرح‌هاي هادي" 

اين شورا مركب از استاندارد و يا معاون (عمراني يا برنامه‌ريزي) استانداري و مديران بنياد مسكن و جهاد سازندگي استان و ادارات كل مسكن و شهرسازي، كشاورزي، برنامه و بودجه استان به سرپرستي استاندارد تشكيل گرديده و داراي يك كميته فني به شرح زير است: كميته فني طرح‌هاي هادي مركب از نمايندگان بنياد مسكن، جهاد سازندگي وزارت برنامه و بودجه، وزارت كشاورزي و دفتر فني استانداري به علت بررسي و تأثير طرح‌هاي پيشنهادي و ارائه آن به شوراي تصويب تشكيل می‌شود.

ماده 6- ـ وظايف شوراي تصويب عبارتست از: 

الف ـ بررسي اولويت روستاهایي كه بايد براي آنها طرح هادي تهيه شود بر اساس جمعيت موجود، به ويژه پيشبيني امكانات توسعه آنها، زمينهاي كشاورزي بافت و مشكلات روستا.

ب ـ تصويب طرح‌هاي هادي پيشنهادي تهيه شده به وسيله مشاورين و دفاتر تهيه طرح‌هاي هادي بنياد مسكن.

ج ـ ايجاد هماهنگي بين ارگان‌ها و سازمان‌هاي ذيربط برای اجراي طرح‌هاي مصوب.

د ـ ايجاد زمينه مشاركت مردم در طراحي و اجراء طرح‌هاي هادي.

هـ ـ ايجاد هماهنگي بين طرح‌هاي هادي و طرح‌هاي جامع سرزمين و منطقه‌اي و ـ نظارت و پيگيري اجراي طرح‌هاي مصوب. تبصره ـ كليه مصوبات شورا با اكثريت حاضرين معتبر است و طرح بايد حائز حداق سه رأي باشد

ماده 7

بنياد مسكن انقلاب اسلامي بر اساس قانون وظايف زير را بر عهده دارد. 

الف ـ هماهنگي اجرائي در زمينه انتخاب مشاور و گروه اجرائي تهيه طرح و ابلاغ كار به آنان. 

ب ـ عقد قرارداد با گروه اجرائي تهيه طرح و مشاورين. 

ج ـ بررسي فني مقدماتي طرح‌هاي تهيه شده. 

د ـ اداره كميته فني وابسته به شوراي مركزي و شوراي تصويب. 

تبصره ـ كليه طرح‌هاي پيشنهادي و ضوابط و آئين نامه‌هاي اجرائي توسط دبيرخانه‌هاي مربوطه به شوراهاي اخيرا ذكر ارائه می‌شود. 

و ـ ابلاغ طرح‌هاي تصويب شده به مبادي ذيربط. 

ز ـ تهيه و تأمين اعتبارات مورد نياز طرح‌هاي هادي. 

ح ـ اقدام و اجراي طرح‌هاي فيزيكي تهيه شده با همياري مردم. 

ط ـ كليه اقدامات لازم در زمينه بهبود شرايط ساخت در روستا بر اساس طرح مصوب

ماده 8- "شناخت وضع موجود" 

شناسائي و مطالعه وضع موجود در ابعاد منطقه و روستا بشرح زير صورت مي‌گيرد. 

الف ـ شناسایي منطقه عبارت است از شناسایي اجمالي عوامل طبيعي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و فيزيكي بر اساس الگوهاي پيشفرضي و ضوابط بنياد مسكن. 

ب ـ "شناسایي روستا" ـ در اين بخش از مطالعه تأثير شرايط و عوامل طبيعي زمين‌هاي اطراف روستا و تأثير طول و عرض جغرافيایي، عوارض طبيعي، وضع خاك شيب زمين‌ها، پوشش نباتي و عوامل اقليمي در مسائل زيست محيطي در قالب الگوهاي فوق الذكر مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته و كاربرد آنها برای تكامل زيست محيطي انسان مشخص و ارائه می‌شود. ضمناً در رابطه با وضعيت كالبدي روستا، بازتاب فعاليت‌هاي انساني در محدوده حوزه آبخيز و منابع طبيعي روستا، (كشاورزي، باغداري و دامداري) و فعاليت‌هاي معدني و صنعتي (معادن و كارگاه‌هاي صنعتي كوچك و بزرگ) و نيز فعل و انفعالات شكل‌گيري اماكن در آبادي (نظير واحدهاي مسكني، باغات درون آبادي اماكن اجتماعي مذهبي، بهداشتي آموزشي، تجاري، خدماتي و راه‌هاي ارتباطي) بر روي شرايط كالبدي روستا و حوزه نفوذ آن به منظور تكامل بخشي و فراهم نمودن شرايط مناسب‌تر زيست مورد مطالعه قرار ميگيرد.

ماده 9

"تعيين ضوابط و ارائه پيشنهادات در راستاي اهداف فوق الذكر و تعيين محدوده برنامه مورد نياز" به منظور دستيابي بر محورهاي اصلي طراحي پيشنهادات و ضوابط كلي زير ارائه ميگردد: 

الف ـ ارائه پيشنهادات به‌منظور تعيين جهات، رشد اقتصادي، اجتماعي و كالبدي روستا. 

ب ـ ارائه پيشنهادات توسعه فيزيكي در وجوه سه گانه فوق

ماده 10- "تهيه طرح هادي" 

بعد از دستيابي بر محورهاي طراحي و تعيين ضوابط توسعه، طرح‌هاي اصلاحي در دو بخش غيرفيزيكي و فيزيكي به شرح زير ارائه می‌شود. 

الف ـ "طرح‌هاي غيرفيزيكي" ـ اين بخش از طرح‌ها عمدتاً به صورت ارائه برنامه و جايگاه فيزيكي آنها در حوزه نفوذ روستا مطرح شده و لازمه اجراي آن، هماهنگي و مساعدت ديگر ارگان‌هاي اجرایي دستاندركار كشور مي‌باشد. برنامه‌هاي مذكور عبارتند از: 

- برنامه ها و جايگاه افزايش توليدات روستایي از طريق به كارگيري هر چه بيشتر آب و خاك در منابع و كشاورزي. 

- برنامه ها و جايگاه خدمات عمومي به علت ايجاد تعادل بين فضاها، امكانات عملكرد و نيازهاي كمي و كيفي جمعيت روستا. 

- برنامه‌ها و مكانيابي و گزينش مراكز استقرار جمعيت از طريق هماهنگي‌هاي لازم با روستا. 

- برنامه‌ها و جايگاه شبكه مراكز تأسيسات عمومي روستا. 

ب ـ "طرح‌هاي فيزيكي" ـ اين بخش از طراحي عمدتاً موقعيت كالبدي و بهبود وضع موجود روستا را در بر گرفته و شامل طرح‌هاي زير است: 

- طراحي برای گسترش و جايگزيني فضاهاي لازم با توجه به جمعيت و تا 10 سال آينده روستا. 

- تنظيم شبكه‌هاي ارتباطي خارج و داخل روستا. 

- طرح دفع آبهاي سطحي و به‌كارگيري آنها در توسعه منابع طبيعي، كشاورزي و صنايع مفيد. 

- طراحي سيستم‌هاي فاضلاب (در صورت لزوم) 

- ارائه تيپ‌هاي مناسب مسكن با بهره گيري كامل از الگوهاي محلي و متناسب با ابعاد خانوار با اتكاي بر تكنولوژي مناسب ساختوساز. 

- ارائه برنامه زمانبندي اجرائي طرح.

- تهيه نقشه‌هاي اجرائي (نقشه‌هاي فاز 2) در حد نياز دستگاه‌هاي اجرائي و يا عوامل محلي به منظور هدايت مسائل اجرا

ماده 11

"اجراي طرح‌هاي مصوب و نظارت بر آن" 

ـ بنياد مسكن با توجه به اصل عدم مداخله مستقيم در اجرا و يا اتكاء به مشاركتهاي مردمي به ترتيب زير انجام وظيفه مينمايد: 

الف ـ ايجاد زمينه مشاركت بانك‌ها و صندوق‌هاي قرض الحسنه و فراهم نمودن تسهيلات مالي. 

ب ـ ارائه خدمات فني و تخصصي در زمينه نظارت و تهيه ماشين آلات سنگين در رابطه با طرح فيزيكي. 

ج ـ ايجاد بستر مشاركت مردم و سازماندهي نيروهاي محلي در رابطه با تهيه و اجراي طرح. 

د ـ نظارت بر نحوه هزينه وام‌ها متناسب با طرح‌هاي تهيه شده.

هـ ـ تفكيك و واگذاري زمين به افراديكه به‌نحوي مسكن آنها در طرح پيشنهادي قرار ميگيرد.

بر اساس تبصره 3 ماده 4 قانون اساسنامه بنياد مسكن.

تبصره ـ كليه عمليات طراحي و اجرا با مشاركت و همفكري مردم صورت ميگيرد

ماده 12- "تصويب و ابلاغ ضوابط به استان" 

ضوابط و قوانين مربوط به انتخاب و معرفي روستا توسط دبيرخانه شوراي مركزي تهيه و پس از تصويب شوراي مذكور به استان‌ها ارسال می‌شود.

ماده 13- "انتخاب مشاور" 

مشاورين داوطلب همكاري با بنياد توسط دبيرخانه شوراي تصويب معرفي و به نظر بنياد مركز انتخاب ميگردند

ماده 14- "تشكيل تيم كارشناسي" 

دفتر تهيه طرح‌هاي هادي ميتواند با استفاده از متخصصين و سازماندهي نيروهاي دانشجویي گروه‌هاي كارشناسي تشكيل داده و طرح هادي برخي روستا را مستقيماً تهيه نمايد

ماده 15- ـ "كنترل مراحل مختلف طرح" 

مطالعات انجام شده توسط مشاور در مراحل مختلف توسط دفتر تهيه طرحهاي هادي بنياد مذكور و استان كنترل و تأييد ميگردد

ماده 16- "تصويب طرح تهيه شده" 

طرح‌هاي ارائه شده به‌وسيله دبيرخانه شوراي تصويب "بنياد استان" در شوراي مذكور مطرح و پس از بررسي‌هاي لازم تصويب می‌شود.

تبصره ـ در صورت عدم تأييد و تصويب طرح پيشنهادي مشاور مؤظف به اصلاح آن است.

ماده 17- "ابلاغ طرح" 

طرح تصويب شده توسط بنياد مركز به استانداري و بنياد استان برای اجرا ابلاغ می‌شود.

ماده 18-

بودجه تهيه طرح هادي از منابع زير تأمين و هزينه ميگردد: 

الف ـ اعتبارت بنياد مسكن انقلاب اسلامي 

ب ـ اعتبارات پيشبيني شده در قانون بودجه هر سال.

تبصره ـ تخصيص بودجه تهيه و طرح و چگونگي هزينه آن توسط دفتر مركزي بنياد تعيين ميگردد.

آئين‌نامه فوق مشتمل بر 18 ماده و 6 تبصره در جلسه مورخ 15/4/67 شوراي مركزي بنياد مسكن انقلاب اسلامي تصويب و متعاقبلاً در تاريخ 18/7/1367 به تأييد وزير مسكن و شهرسازي رسيده است.